Doanh nghiệp có cần thông báo kết quả thử việc?
Tình huống này khá là phổ biến ở các công ty tư nhân ở Việt Nam: người lao động (NLĐ) đã hoàn thành thời gian thử việc 02 tháng, không vi phạm kỷ luật hay bị nhắc nhở gì, nhưng đại diện người sử dụng lao động (Công ty) không nhận xét về kết quả thử việc và tiếp tục giao việc. NLĐ làm được tiếp một thời gian thì phía Công ty trả lời không ký HĐLĐ và không giải thích lý do. NLĐ không đồng ý và nhờ luật sư tư vấn để bảo vệ quyền lợi của mình
Theo điều 27 Bộ luật lao động 2019, khi kết thúc thời gian thử việc, công ty có nghĩa vụ thông báo kết quả thử việc cho NLĐ, nếu việc làm thử đạt yêu cầu thì phải giao kết hợp đồng lao động. Tuy nhiên, sau khi kết thúc thời gian thử việc, công ty không thông báo và cũng không tiếp tục ký HĐLĐ là hành vi vi phạm pháp luật lao động.
Căn cứ khoản 1 Điều 10 Nghị định số 12/2022/NĐ-CP, Công ty có thể bị phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng nếu không thông báo kết quả thử việc cho NLĐ và bị phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng nếu kết thúc thời gian thử việc, NLĐ vẫn tiếp tục làm việc mà không được Công ty giao kết HĐLĐ.
Bên cạnh đó, theo Án lệ số 20/2018/AL về xác lập quan hệ hợp đồng lao động sau khi kết thúc thời gian thử việc : nếu kết thúc thời gian thử việc, NLĐ không nhận được thông báo kết quả thử việc cũng như hai bên không ký HĐLĐ và không có thỏa thuận khác về việc kéo dài thời hạn thử việc nhưng NLĐ vẫn tiếp tục làm việc thì phải xác định NLĐ và người sử dụng lao động đã xác lập quan hệ HĐLĐ. Mặc dù Án lệ số 20/2018/AL căn cứ theo quy định tại Bộ luật Lao động 2012 hiện đã hết hiệu lực, tuy nhiên quy định về việc kết thúc thời gian thử việc ở BLLĐ 2012 và BLLĐ 2019 không có sự khác biệt quá lớn về nội dung. Do đó, vẫn có thể áp dụng quy định của Án lệ số 20/2018/AL đối với trường hợp này để xác định giữa NLĐ và Công ty đã xác lập quan hệ hợp đồng lao động.
Nhiều NLĐ đã khiếu nại với Công ty (khiếu nại lần đầu), và có thể khiếu nại lần hai đến Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, nơi người sử dụng lao động đặt trụ sở nếu không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu của Công ty (theo điều 15 Nghị định số 24/2018/NĐ-CP). Cần lưu ý để không bị quá thời hiệu khiếu nại (lần đầu là 180 ngày, kể từ ngày người khiếu nại nhận được hoặc biết được quyết định, hành vi của người sử dụng lao động[1]; lần 2 là 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý[2].
Ngoài ra, NLĐ có thể khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền theo thủ tục tố tụng dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.