Xâm phạm bí mật đời tư

Ngày nay, dễ dàng bắt gặp những bài viết, bài báo với tiêu đề “Rộ tin …”, “thực hư chuyện tình cảm cá nhân giữa A và B”; hay các bức ảnh nhạy cảm được lấy từ camera ẩn, hay những clip quay lén người khác và bịa đặt câu chuyện để kiếm lời, thu hút người xem, độc giả. Tuy nhiên không phải ai cũng nhận ra đấy là hành vi xâm phạm bí mật đời tư nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quyền lợi cơ bản của cá nhân đã được pháp luật bảo vệ.

Cùng với sự phát triển của công nghệ số, các hành vi xâm phạm bí mật đời tư diễn ra ngày càng nghiêm trọng, với nhiều phương thức đa dạng, phức tạp, tinh vi như “hack” tài khoản facebook, zalo cá nhân, phát tán hội thoại, ghi âm của người khác, tiết lộ thông tin giao dịch ngân hàng của người khác, đưa thông tin xúc phạm uy tín danh dự, nhân phẩm, ghép ảnh hay lấy clip nhạy cảm đưa lên mạng xã hội, thu thập và bán dữ liệu cá nhân cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu,… Nhiều vụ việc thương tâm đã xảy ra là hậu quả do bị xâm phạm quyền riêng tư, điển hình như trước đây đã xảy ra vụ nữ N.T.C.L (sinh năm 1995), mới tốt nghiệp lớp 12 Trường THPT Hai Bà Trưng (Thạch Thất, Hà Nội) bị bạn cùng lớp ghép ảnh chân dung vào tấm ảnh quảng cáo một cô gái mặc áo rộng cổ rồi tung lên facebook, nữ sinh ngay sau đó đã uống thuốc diệt cỏ và tử vong.

Đáng buồn là ý thức pháp luật của một số người dân đối với vấn đề này, nhiều cá nhân lợi dụng quyền tự do ngôn luận, quyền tự do tiếp cận thông tin; cho rằng là mình đang đưa “sự thật” cho mọi người mà vô tình hay hữu ý đã phát tán bí mật riêng tư, cá nhân của người khác.

Hiến pháp 2013, Điều 12 quy định “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình. Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn. 2. Mọi người có quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác. Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác".

Quyền riêng tư của cá nhân tiếp tục được khẳng định tại điều 38 Bộ luật Dân sự 2015 “Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý; việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý, trừ trường hợp luật có quy định khác.

Đồng thời, Điều 159 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2017 cũng quy định xử lý về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín của người khác. Tùy vào mức độ và hình thức phạm tội mà người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 200.000 đồng đến 20.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm; có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

Như vậy, pháp luật đã có quy định để ngăn chặn, xử lý các hành vi xâm phạm bí mật đời tư. Cá nhân khi tham gia môi trường mạng xã hội đặc biệt phải cảnh giác, hạn chế đưa các thông tin riêng tư lên mạng xã hội, tôn trọng quyền riêng tư cá nhân của người khác, tránh vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết.